Alternatywą jest skorzystanie z usługi notarialnego poświadczenia podpisu w dowolnej kancelarii notarialnej, co wiąże się z kosztem na poziomie 25 zł. Wszystkie wymagane dokumenty można przesłać pocztą na adres centrum, które z kolei również pocztą lub kurierem w ciągu kilku dni prześle przesyłkę zawierającą zestaw do składania bezpiecznego podpisu elektronicznego i oddzielną przesyłkę zawierającą kody PIN. Wszystko można też załatwić poświęcając pół godziny na osobistą wizytę ze wszystkimi niezbędnymi dokumentami w punkcie rejestracji lub punkcie potwierdzania tożsamości.

Certyfikaty kwalifikowane, w przeciwieństwie do tych wydawanych dotychczas na potrzeby rozliczeń z ZUS, niestety kosztują. Nie są to kwoty przerażające, ale dla niewielkich firm mogą stanowić dodatkowy, uciążliwy wydatek. Oferta cenowa wszystkich trzech centrów wygląda podobnie. W Sigillum zestaw Sign M polecany do programu Płatnik można kupić za 298 zł (wersja roczna) lub 348 zł (wersja dwuletnia). W skład zestawu wchodzi certyfikat kwalifikowany, karta kryptograficzna, czytnik kart wraz z oprogramowaniem, opcja usługi znakowania czasem + 100 znaczników oraz oprogramowanie do składania i weryfikacji bezpiecznego podpisu elektronicznego z opcją wielokrotnego podpisu. Zestaw do składania podpisu elektronicznego Certum Standard, składający się z czytnika kart kryptograficznych, karty kryptograficznej, oprogramowania, certyfikatu kwalifikowanego i znakowania czasem, ważny przez rok, kosztuje 296 zł.

Wyczekiwanie na spóźnialskich

Na razie płatnicy powolutku przymierzają się do realizacji nowego obowiązku. Gdy zatem wszyscy obudzą się w lipcu, kilkudniowa procedura uzyskiwania certyfikatu może się gwałtownie wydłużyć, nie tylko ze względu na nadmiar chętnych i ograniczone moce przerobowe centrów certyfikacji, ale też ze względu na konieczność dostarczenia aktualnych dokumentów firmy (np. wpisu do ewidencji nie starszego niż trzy miesiące) i możliwość powstania zatorów w odpowiednich urzędach. "Na podstawie modelu jaki opracował ZUS, wynika że znaczna część płatników może nie zostać wyposażona na czas w certyfikaty kwalifikowane" - mówi Krzysztof Chmarra, radca prezesa pracujący w Departamencie Obsługi Klientów ZUS.

Jeśli więc do 21 lipca 2008 r. nie zostaną wprowadzone odpowiednie zmiany prawne i ZUS będzie, jak w chwili obecnej, zobowiązany do wyłączenia kanału przyjmującego deklaracje podpisane podpisem niekwalifikowanym, duża część przedsiębiorców nie będzie w stanie spełnić nałożonego na nich obowiązku, a z tym wiążą się zobowiązania finansowe. Przedstawiciel ZUS zapewnił, że Zakład jest przygotowany na ewentualne zmiany legislacyjne, posiada również plan awaryjny na wypadek, gdyby w sierpniu - zgodnie z jego przewidywaniami - znaczna część przedsiębiorców nie dysponowała certyfikatami kwalifikowanymi.

"Podjęte przez ZUS działania pozwolą na obsługę dowolnej liczby płatników wykorzystującymi podpis niekwalifikowany albo kwalifikowany. Działanie ZUS będzie jednak zależało od aktualnie obowiązujących przepisów" - mówi Krzysztof Chmarra. "Ustawa o e-podpisie, która może zmienić nałożony na ZUS obowiązek, pozostaje w gestii Ministerstwa Gospodarki, które zapewnia, że na dniach rozpocznie prace nad istniejącym już od ponad półtora roku projektem nowelizacji i w efekcie konsultacje wewnątrzresortowe, a następnie międzyresortowe i społeczne tego projektu. Nie należy się jednak spodziewać zmiany terminu wejścia w życie przepisów nakładających na płatników obowiązek komunikowania się z ZUS przy pomocy dokumentów podpisanych bezpiecznym podpisem elektronicznym opatrzonym ważnym kwalifikowanym certyfikatem" - mówi dr Wojciech R. Wiewiórowski, Doradca Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji ds. prawnych aspektów informatyzacji.