Akceptację rządu zyskały projektu ustaw o: zasadach finansowania nauki, Polskiej Akademii Nauk, Instytutach Badawczych, Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz Narodowym Centrum Nauki. Wszystkie projekty poddane były szerokim konsultacjom społecznym i środowiskowym.

Więcej środków

Nowy sposób finansowania polskiej nauki ma odpowiadać standardom światowym. Projekt zmian przewiduje m.in., że pieniądze przeznaczane na badania będą sukcesywnie wzrastać, a sposób dysponowania nimi będzie uzależniony od osiągnięć badawczych. Zakłada również wzrost wydatków na naukę w 2009 roku o 1,4 mld zł do poziomu 5,6 mld zł. W porównaniu ze stanem obecnym oznacza to wzrost na poziomie 29 proc. Środki będą przeznaczane na konkretne projekty realizowane w drodze konkursów.

Sprawiedliwy podział

Projekt Ustawy o Instytutach Badawczych zakłada także powołanie nowego ciała opiniodawczego przy ministrze nauki - Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych. W jego kompetencjach będzie m.in. ocena jednostek naukowych według standardów i zasad oceny uznanych na świecie. Decyzje Komitetu mają mieć wpływ na wysokość finansowania. Dotychczasowa dotacja statutowa dla jednostek naukowych zostanie zastąpiona dotacją bazową na utrzymanie potencjału badawczego, a najsłabsze ośrodki nie otrzymają środków z dotacji. Projekt Ustawy zakłada też, że dotychczasowe jednostki badawczo-rozwojowe zostaną przekształcone w instytuty badawcze, podlegające ścisłym zasadom kontroli oraz systematycznemu audytowi. Podstawowym zadaniem instytutów będzie realizowanie badań i prac rozwojowych na potrzeby gospodarki. Do ich zadań należeć będzie także transfer technologii i przystosowywanie wyników do oczekiwań przemysłu. W pierwszej kolejności przekształcenia takie dotkną tylko najlepiej działających instytutów. Jednostki osiągające najsłabsze wyniki będą zamykane lub reorganizowane.

Współpraca z biznesem

Pozostałe projekty ustaw zakładają m.in. utworzenie Narodowego Centrum Nauki i zmiany w przepisach o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ma służyć przede wszystkim jako katalizator zmian w obszarze współpracy nauki i przemysłu oraz promowanie współpracy z przedsiębiorcami. Z kolei Narodowe Centrum Nauki ma być niezależną od polityki instytucją zarządzaną przez naukowców. Jednostka finansowana ze środków publicznych ma odpowiadać m.in. za finansowanie badań podstawowych oraz przyznawanie dotacji i grantów badawczych we wszystkich obszarach nauki - z zachowaniem zasad konkursowych. Projekt zakłada, że Centrum będzie zobowiązane do przeznaczania min. 15 proc. środków na badania prowadzone przez młodych naukowców. Przyjęte propozycje ustaw zakładają również zmiany w funkcjonowaniu Polskiej Akademii Nauk. Uproszczona ma zostać m.in. struktura korporacyjna PAN oraz zasady finansowania poszczególnych instytutów badawczych.

Projekty aktów prawnych są dostępne na witrynie MNiSZ.